قشم پُرشتاب در مسیر توسعه/ ارتباط جهانی جدیدترین نقش آفرینی نگین خلیج فارس

به گزارش خبرنگار ایرنا، جزیره قشم، بزرگترین خاک پاره ایران زمین، با طول حدود 135 کیلومتر، از دهانه تنگه هرمز - در مقابل بندرعباس - آغاز می شود و در جهت غرب تا روبه روی بندر لنگه در سرزمین اصلی امتداد می یابد.

بیشترین عرض جزیره، در بخش میانی آن، از بندر لافت در شمال تا روستای شیب دراز به طول تقریبا 40 کیلومتر و کمترین عرض آن، از بندر صیادی سلخ در جنوب تا روستای طبل در شمال جزیره به طول 9.4 کیلومتر است.

عرض شهر قشم در منتی الیه شرق جزیره با بندرعباس 22 کیلومتر و نزدیک ترین نقطه آن با سرزمین اصلی، در محل لافت کهنه و بندر پهل - در ساحل روبه رو - 2 کیلومتر است.

دمای متوسط سالیانه جزیره قشم حدود 26.9 درجه سانتی گراد است که دمای هوا در این جزیره از تیر ماه تا شهریور بیشترین مقدار و در آذر، دی و بهمن ماه به کمترین مقدار سالیانه آن کاهش می یابد.

به لحاظ آب و هوا، جزیره قشم در شمار مناطق خشک محسوب می شود. میزان بارندگی در قشم بسیار کم و با میانگین بارندگی سالیانه 118.1 تا 139.9 میلی متر می رسد.

در تمامی شهرها و روستاهای این جزیره قشم حدود 150 هزار جمعیت بومی و متدین، برخوردار از آداب و سنن اصیل، سکونت دارند که پیشه بیشتر آنها ماهیگیری، صید میگو، لنج سازی، نخلداری، تجارت، کار در کشتی و بخش صنعت و امور خدماتی است.

در این میان، سخن گفتن از مولفه های رشد و توسعه همه جانبه این جزیره بزرگ تر از 22 کشور کوچک جهان شاید در این مجال نگنجد، اما نگاهی اجمالی به حوزه های مختلفی همچون حمل و نقل ترانزیت، شیلات و کشاورزی و صنعت، معدن و تسهیل تولید می تواند گوشه ای از این کارنامه درخشان نگین خلیج فارس و سرزمین آب و آفتاب را بازگو کند.

رشد 319 و 2 هزار و 500 درصدی تخلیه و بارگیری کانتینر در بندر کاوه قشم

مدیر حمل و نقل ترانزیت سازمان منطقه آزاد قشم در گزارشی به ارائه دستاوردها و عملکرد این حوزه در 18 ماه گذشته و مقایسه آن با 2 بازه زمانی 18 ماهه پیش از آن پرداخت.

پژمان بهرامی افزود: یکی از شاخص های قابل توجه در مسیر توسعه این جزیره جهانی رشد بسیار چشمگیر 319 و 2 هزار و 500 درصدی تخلیه و بارگیری کانتینر در بندر کاوه است که با بازاریابی قوی گمرک و حوزه معاونت اقتصادی و سرمایه گذاری این سازمان رخ داده و نشان از جهش فزاینده تجارت و ترابری دریایی در این منطقه آزاد دارد.

وی ادامه داد: تعداد تخلیه و بارگیری کانتینر در بندر کاوه از ابتدای سال 1402 تا شهریور امسال 15 هزار و 958 مورد است که در مقایسه با بازه زمانی مهر 1400 تا پایان 1401، رشد 319 درصدی و نسبت به بازه زمانی ابتدای سال 1399 تا پایان شهریور 1400 بیش از 2 هزار و 500 درصد افزایش یافته است.

مدیر حمل و نقل ترانزیت سازمان منطقه آزاد قشم با بیان اینکه توسعه زیرساخت های حمل و نقل دریایی یکی از ارکان مهم اقتصاد دریامحور به حساب می آید، اظهار کرد: در 18 ماهه گذشته در جزیره قشم توسعه بنادر به منظور افزایش ترابری کالا و گردشگر مورد توجه جدی قرار گرفته است.

وی توضیح داد: از ابتدای سال 1402 تا پایان شهریور 1403 بیش از 13 میلیون و 454 هزار گردشگر در جزیره قشم رفت و آمد داشته اند که این رقم در مقایسه با بازه زمانی 18 ماهه پیش از آن 9 درصد و در مقایسه با بازه زمانی ابتدای سال 1399 تا شهریور 1400، بیش از 117 درصد رشد داشته است.

بهرامی اضافه کرد: در همین مدت 164 هزار و 372 فروند شناور به جزیره آمد و شد داشته اند که نسبت به بازه زمانی پیش از آن هشت درصد و نسبت به بازه 18 ماهه ابتدای سال 1399 تا پایان شهریور 1400 نیز 315 درصد افزایش داشته است.

به گفته مدیر حمل و نقل ترانزیت سازمان منطقه آزاد قشم، در این مدت بیش از 2 میلیون و 580 هزار دستگاه خودرو به جزیره تردد داشته اند که نسبت به بازه زمانی مشابه پیش از آن 10 درصد و نسبت به بازه 18 ماهه ابتدای سال 1399 تا پایان شهریور 1400 نیز 151 درصد افزایش نشان می دهد.

وی اعلام کرد: همچنین در این مدت بیش از هشت میلیون و 385 هزارتن بار در بنادر قشم جابجا شده که نسبت به بازه زمانی 18 ماهه پیش از آن 12 درصد و نسبت به بازه زمانی ابتدای سال 1399 تا پایان شهریور 1400 حدود 29 درصد رشد داشته است.

رشد 118 درصدی ارزش تولیدات شیلاتی در جزیره جهانی قشم

مدیر شیلات و کشاورزی سازمان منطقه آزاد قشم نیز در گزارشی به ارائه دستاوردهای این حوزه در 18 ماه گذشته و مقایسه آن با بازه زمانی 18 ماهه مهرماه 1400 تا پایان سال 1401 پرداخت که این گزارش در بیشتر شاخص ها روندی صعودی را نشان می دهد که در ادامه به بررسی آن می پردازیم.

مریم نوری بالانجی در خصوص ارزش تولیدات حوزه شیلات گفت: این میزان امسال مبلغ هفت هزار و 390 میلیارد ریال است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به میزان سه هزار و 540 میلیارد ریال رشدی 118 درصدی داشته و نسبت به بازه زمانی ابتدای 1399 تا شهریور 1400 نیز بیش از 303 درصد افزایش یافته است.

وی ادامه داد: همچنین مساحت اراضی واگذار شده حوزه شیلاتی در سال جاری یک میلیون و 495 هزار و 622 متر مربع است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل به میزان 100٫560 مترمربع رشدی یک هزار و 378 درصدی داشته است، که این رشد بیش از 14 برابر دوره قبل است.

مدیر شیلات و کشاورزی سازمان منطقه آزاد قشم فسخ قرارداد و آزادسازی اراضی که در سنوات گذشته واگذار شده اما فاقد عملکرد مثبت بوده است را از دیگر اقدامات مهم این مدیریت در حوزه شیلات و کشاورزی جزیره جهانی قشم برشمرد و توضیح داد: در همین راستا یک هزار و 434 هکتار اراضی حوزه شیلات و کشاورزی برای بازگردانی به چرخه تولید و توسعه، فسخ قرارداد و آزادسازی شده است.

وی با اشاره به راه اندازی نخستین و بزرگترین سایت دانش بنیان پرورش میگو به روش نوین متراکم در خاورمیانه مزین به نام شهدای خدمت در جزیره قشم، اضافه کرد: در این سایت 82 پلاک 2 هکتاری در قالب یک سایت متمرکز و یکپارچه 170 هکتاری به متقاضیان واگذار شد.

نوری بالانجی همچنین از راه اندازی اولین و بزرگترین سایت دانش بنیان تکثیر و نرسری لارو میگو خاورمیانه مزین به نام شهید جمهور در این جزیره خبر داد و افزود: در این سایت 22 پلاک 1.2 هکتاری در قالب یک سایت متمرکز و یکپارچه 30 هکتاری به متقاضیان حوزه تکثیر و نرسری میگو به روش نوین واگذار شده است.

وی بیان کرد: در 18 ماه گذشته، هشت هکتار زمین برای راه اندازی مرحله اول بزرگترین پروژه ملی مرکز ذخایر آبزیان برای نخستین بار در جنوب ایران پس از 50 سال واگذار شد و 50 هکتار اراضی مستعد به عنوان فاز دوم در پروژه بازسازی ذخایر آبزیان نیز جانمایی شده است.

مدیر شیلات و کشاورزی سازمان منطقه آزاد قشم اظهار داشت: واگذاری زمین و تسهیلات برای راه اندازی اولین پروژه پرورش ماهیان دریایی در قفس متشکل از 110 نفر از اعضای تعاونی، تصویب نهایی 25 بسته سرمایه گذاری در حوزه شیلات و کشاورزی و واگذاری سایت 18 قطعه ای ماهیان زینتی آب شور و مرجان ها و شقایق ها و گونه های خاص و 5 قطعه تکثیر و نرسری ماهیان دریایی بر اساس نیاز جزیره از دیگر اقدامات برای توسعه حوزه شیلاتی این جزیره هستند.

به گفته وی، طرح ساماندهی ماهی خشک سنتی و غیربهداشتی و پودر ماهی در کل جزیره قشم برای جلوگیری از بوی نامطبوع، انتشار بیماری و حفظ ذخایر آبزیان با اجرای مفاد اقتصاد مقاومتی و همچنین طرح ساماندهی و جانمایی زمین موقت به جهت پرواربندی دام سبک و سنگین در تمامی روستاهای جزیره برای جلوگیری از قاچاق دام زنده و بیماری کشنده تب کریمه یا کنگو در دست اقدام است.

نوری بالانجی اعلام کرد: در حوزه پرورش ماهیان دریایی در قفس نیز برای حفظ امنیت غذایی کشور و اجرای پدافند غیرعامل در نقاط صفر مرزی کشور تاکنون مجوز با ظرفیت اسمی 70 هزار تن صادر شده است.

وی از صدور پنج مجوز تولید خوراک آبزیان با کیفیت و ارزان قیمت به افراد باتجربه، متخصص و دانش بنیان پس از اجرای مصاحبه تخصصی از میان افراد بومی و غیربومی و راه اندازی بیش از 10 طرح در اراضی مصوب جزیره قشم برای کشت آلوئه ورا و کاکتوس علوفه ای، درختان مثمر و گیاهان دارویی و گردشگری کشاورزی و شیلاتی خبر داد.

مدیر شیلات و کشاورزی سازمان منطقه آزاد قشم صدور 2 مجوز تولید علوفه هیدروپونیک در کانکس های 12 متری و تولید یک تن علوفه از هر 10 کانکس برای نخستین بار در قشم برای حفظ امنیت عدد خوراک دام، بنیان گذاری مدرسه مهارت ورزی علوم شیلاتی و دانشکده اقتصاد دریامحور با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی، جانمایی پنج سایت دامپروری سبک و سنگین (بز، گاو، شتر) در رمکان، سوزا، گورزین، خالدین و باسعیدو را از دیگر اقدامات حوزه شیلات و کشاورزی برشمرد.

ایجاد 545 شغل جدید در منطقه آزاد قشم

مدیر صنعت، معدن و تسهیل تولید سازمان منطقه آزاد قشم نیز گفت: در 18 ماهه گذشته 545 شغل در منطقه آزاد قشم ایجاد شده که این رقم در مقایسه با بازه زمانی مشابه پیش از آن سه درصد رشد داشته است.

مرتضی صابری ادامه داد: همچنین در همین مدت 235 فقره طرح توجیهی در این منطقه تایید شده که این رقم نیز در مقایسه با بازه زمانی مشابه 37 درصد رشد داشته و طرح های در درست احداث نیز به عدد 56 طرح رسیده که با رشد 93 درصدی همراه بوده است.

وی اضافه کرد: در این مدت ارزش تولیدات صنعتی منطقه آزاد قشم به عدد 235 هزار و 893 میلیارد ریال رسیده که در مقایسه با بازه زمانی مهر 1400 تا پایان سال 1402 با رشد 64 درصدی همراه بوده و نسبت به بازه 18 ماهه ابتدای سال 1399 تا شهریور 1400، نیز رشد چشمگیر 420 درصدی داشته است.

مدیر صنعت، معدن و تسهیل تولید سازمان منطقه آزاد قشم خاطرنشان کرد: در این مدت 63 فقره پروانه شروع به کار ساختمانی صادر شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه پیش از آن 133 درصد و در مقایسه با بازه ابتدای سال 1399 تا شهریور 1400، 384 افزایش یافته است.

به گفته وی، میزان برداشت از معادن جزیره قشم نیز در این مدت با رقم بیش از یک میلیون تن نسبت به بازه زمانی مشابه قبل از آن 45 درصد و نسبت به بازه زمانی ابتدای سال 1399 تا شهریور 1400، بیش از 60 درصد رشد داشته و همچنین در همین مدت 78 مورد اراضی صنعتی واگذار شده که با افزایش 152 درصدی همراه بوده است.

وی ساماندهی واگذاری زمین در شهرک های صنعتی را یکی دیگر از دستاوردهای این مدیریت در طول 18 ماه گذشته برشمرد و افزود: با توجه به اینکه فرآیند واگذاری زمین های صنعتی پس از جانمایی توسط مدیریت صنعت، معدن و تسهیل تولید به مدیریت های شهرسازی و املاک و مستغلات برای ادامه امور و عقد قرارداد ارجاع و باعث طولانی شدن فرآیند واگذاری و عقد قرارداد و نارضایتی سرمایه گذاران شده بود حسب دستور مدیرعامل و معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد قشم از بهمن ماه 1402، تمامی امور در مدیریت صنعت، معدن و تسهیل تولید متمرکز شد.

صابری تصریح کرد: از این رو در 2 ماه پایانی سال 1402 بالغ بر 50 مورد تقاضای زمین توسط سرمایه گذاران که مدت ها در فرآیند اداری معطل مانده بود تعیین تکلیف، قرارداد منعقد و زمین تحویل سرمایه گذاران شد.

وی شناسایی کارخانه های راکد و احیا و فعال سازی آنها را یکی دیگر از رویکردهای این سازمان برشمرد و اضافه کرد: در سال 1402 تعداد 14 کارخانه راکد و غیر فعال در این جزیره شناسایی و در برنامه احیای تولید قرار گرفت و تاکنون چهار مورد تعیین تکلیف و احیا شده که شامل شرکت کاراروماک قشم، مخازن آداک قشم، آداک کربن قشم و پتروپی قشم است.

مدیر صنعت، معدن و تسهیل تولید سازمان منطقه آزاد قشم گفت: همچنین در راستای توسعه صادرات، تفاهم نامه ای برای احداث شهرک صادراتی امید منعقد و 36 هکتار زمین واگذار شد که مجوز تاسیس شهرک یادشده صادر و اقدامات اولیه احداث آن در دست اقدام است.

وی با اشاره به مطالبه صنعتگران برای بهبود زیرساخت های شهرک های صنعتی این جزیره، اعلام کرد: برای نخستین بار در 20 سال گذشته پروژه های عمرانی و زیرساختی و توسعه ای شهرک صنعتی طولا و فجر با اختصاص بالغ بر 200 میلیارد تومان آغاز شده است.

صابری اعلام کرد: در مرحله نخست بهبود زیرساخت های شهرک های صنعتی قشم، اصلاح شبکه برق شهرک صنعتی طولا و فجر اجرا شد و تعداد طرح زیرساختی دیگر شامل پروژه تکمیل گازرسانی و حصارکشی شهرک صنعتی طولا، مرحله دوم اصلاح شبکه برق و آب، اصلاح شبکه آنتن دهی موبایل در دست اقدام بوده و در فرآیند تشریفات مالی معاملاتی سازمان منطقه آزاد قشم قرار دارد.

وی بازنگری ضوابط و دستورالعمل های اجرایی این سازمان به منظور تسهیل و تسریع روند اجرایی و همچنین تهیه پیش نویس مقررات اجرایی صنعت، معدن و تسهیل تولید در منطقه آزاد قشم و ارسال آن به دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد برای تصویب را از دیگر اقدامات این مدیریت برشمرد.

جزیره زیبای قشم مشرف به تنگه هرمز و مجرای ورودی به خلیج فارس و دریای عمان است.

این جزیره که بزرگ ترین جزیره خلیج فارس است، به دلیل مجاورت با اقیانوس هند، وجود منابع نفت و گاز و واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی و تجهیزات فراساحلی و برخورداری از تسهیلات بندری برای کشتی های بزرگ (در رده پاناماکس) یکی از استراتژیک ترین جزایر ایران و خلیج فارس است که به دلیل خدمات سوخت رسانی به کشتی های عبوری از آبراهه بین المللی و پارک های انرژی و زیست – فناوری آن شهرتی جهانی دارد.

از سوی دیگر، ویژگی های طبیعی و تاریخی این جزیره، باعث شده قشم به یکی از مقاصد گردشگری اصلی در ایران تبدیل شود.

منطقه آزاد تجاری – صنعتی قشم، حدود 300 کیلومتر مربع از این جزیره را شامل می شود.

این منطقه به دلیل قرارگیری در نقطه ای کلیدی از کریدور ترانزیتی شمال – جنوب، دسترسی به کریدور پروازهای بین المللی شرق – غرب و تسهیلات بندری آن، که به نوعی مکمل بندر شهید رجایی است، نقش پررنگی در تجارت و بازرگانی جهانی دارد.

اهداف و محورهای اصلی فعالیت های این منطقه آزاد تجاری – صنعتی شامل توسعه و گسترش صنعت ترانزیت و حمل و نقل، گسترش تجارت و خدمات تجاری، صنایع انرژی بر، صنایع بیوتکنولوژیک و منابع دریایی، صنایع گردشگری، شیلات و صید صنعتی، خدمات پشتیبان نفت و پارک های انرژی است.

شهرستان قشم شامل جزیره های قشم، هنگام و لارک با حدود 150 هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان به طول 150 و عرض میانگین 11 کیلومتر در میان آب های خلیج فارس گسترده شده است.